Μπορεί να φέρει 4ο μνημόνιο η καθυστέρηση στην αξιολόγηση;

Μοιραία μπορεί να αποδεχθεί η τρίμηνη καθυστέρηση ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης, η οποία πήγε πίσω και την συζήτηση της συνολικής λύσης για την ελάφρυνση του χρέους, φέρνοντας πολύ πιο κοντά από ότι νομίζουμε ένα τέταρτο μνημόνιο αν όχι κάτι χειρότερο.

Η Γερμανία και υπόλοιπες χώρες του Βορρά της Ευρώπη είχαν όλο τον περασμένο διάστημα, το χρόνο να διαφύγουν τον ευθυνών τους για το χρέος κουνώντας το δάχτυλο στην Ελλάδα για την καθυστέρηση της αξιολόγησης. Τρεις μήνες μετά ακόμη και αν η συμφωνία για την δεύτερη αξιολόγηση κλείσει -έστω και με επώδυνες υποχωρήσεις- μέχρι και τις αρχές Μαρτίου έχει χαθεί χρόνος που δεν αναπληρώνεται 

Το αίτημα της πλειοψηφίας της Eυρωζώνης για την ένταξη του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα προϋποθέτει την λύση για το χρέος και όχι μόνο τα μέτρα ύψους 3,66 δισ. ευρώ που έφερε μαζί του από τις Βρυξέλλες ο κ. Τσακαλώτος .

Η συνάντηση με τους θεσμούς τα είχε όλα εκτός από το χρέος παρότι ήταν παρών εκπρόσωποι και του ΔΝΤ και της ΕΚΤ. Αν η συμφωνία θα κλείσει χωρίς να έχουμε την περιγραφή και ποσοστικοποίηση των μέτρων για το χρέος το ελληνικό πρόβλημα θα περάσει άλλη μια κρίση.

Το ΔΝΤ θα περιοριστεί στο σημερινό του ρόλο του τεχνικού συμβούλου αναμένοντας τις αποφάσεις των Ευρωπαίων καθώς δεν θα έχουν σαφή λύση για το χρέος που είναι απαραίτητο για να μπορούν να συζητήσουν το δικό τους πρόγραμμα με την Ελλάδα.

Γερμανία και Ολλανδία έχουν διαμηνύσει ότι χωρίς το ΔΝΤ δεν μπορούν να εγκρίνουν νέα δόση προς την Ελλάδα αν το Ταμείο δεν ενταχθεί στο ελληνικό πρόγραμμα. Ακόμη και αν στα κοινοβούλια των δύο χωρών δεχθούν ως «συμμετοχή» την κατ’ αρχήν θετική γνώμη του Ταμείου ή κάποιο «αναβαθμισμένο ρόλο» που θα παίξει η Ελλάδα θα έχει να περιμένει μόνο την δόση των 6,1 δισ. ευρώ.

Χωρίς ποσοστικοποιημένη λύση για την απομείωση του χρέους θα μπλοκάρει το θέμα της ένταξης στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ. Τούτο σημαίνει ότι αν και η πιθανότητα να ενταχθεί η Ελλάδα στο QE μέχρι και τις 9 Φεβρουαρίου είναι μηδαμινή, σε κίνδυνο μπαίνει το ενδεχόμενο ένταξης και στην επόμενη συνεδρίαση τον Ιούνιο. Τούτο, με δεδομένο ότι κανείς δεν μπορεί να έχουμε έως τότε μια καθαρή θέση για την ελάφρυνση του χρέος. 

Χωρίς όμως και την ευρωπαϊκή πιστοποίηση ότι τα ελληνικά ομόλογα είναι χαμηλού ρίσκου (αφού πλέον μπορεί να αγοράζει η ΕΚΤ) τότε θα είναι από δύσκολη έως αδύνατη μια δοκιμαστική επαναφορά της οικονομικά σε δανεισμό από τις αγορές. Η κίνηση αυτή είναι και ψυχολογικό αλλά και ουσιαστικό μέτρο, καθώς εκτός από τις εκδόσεις πενταετών και τριετών ομολόγων οι αγορές μετρούν την Ελλάδα με βάση τα επιτόκια δανεισμού της το 2010.

Γιατί τέταρτο μνημόνιο;
Ακόμη και με πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ η Ελλάδα θα χρειαστεί το 2018 χρηματοδότηση από τις αγορές για να καλύψει τις υποχρεώσεις του χρέους της. Όμως στα τέλη Ιουλίου το τρίτο πρόγραμμα ολοκληρώνεται και ότι έχει μείνει από το δάνειο παραγράφεται όπως έχει και το 2015 για το δεύτερο μνημόνιο όταν η Ελλάδα έχασε χρηματοδότηση 10,9 δισ. ευρώ.

Ανάλογα με την κατάσταση που θα βρίσκονται οι αγορές τότε η Ελλάδα ή θα πρέπει να ρισκάρει ένα πολύ υψηλό επιτόκιο ή να προσέλθει και πάλι στο «δημόσιο τομέα» της Ευρωζώνης ζητώντας ένα νέο δάνειο και ξεκινώντας την συζήτηση για ένα τέταρτο μνημόνιο.