Πόλεμος αρχαιολόγων για την Αμφίπολη – Το σενάριο να μην είναι μακεδονικός αλλά ρωμαϊκός – Με ποια μεγάλη μάχη συνδέουν τον τύμβο Καστά

- Ρωμαϊκός και όχι μακεδονικός ο τάφος στην Αμφίπολη υποστηρίζει καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών
- Κοντά στην αποκάλυψη του μεγάλου μυστικού οι αρχαιολόγοι
- Βρέθηκε νέος τοίχος στον τρίτο θάλαμο, που δεν αποκλείεται να είναι ο ταφικός
- Οι τοίχοι του είναι επενδυμένοι με μάρμαρο από τη Θάσο
- Ο ρόλος των Καρυάτιδων που βρέθηκαν στον τύμβο Καστά

Ποιος είναι τελικά ο ένοικος του τάφου της Αμφίπολης; Για να απαντηθεί το ερώτημα, πρώτα πρέπει να απαντηθεί το πότε χτίστηκε ο τύμβος. Και εδώ, όπως και σε πολλά άλλα ζητήματα, οι απόψεις διαφέρουν ανάλογα με τον αρχαιολόγο!

Πολλά ακούστηκαν τις τελευταίες μέρες για το ποιος είναι θαμμένος στον τάφο της Αμφίπολης. Από τον Μέγα Αλέξανδρο, τη σύζυγό του Ρωξάνη, μέχρι τον επικεφαλής του Στόλου του Νέαρχο, τα σενάρια είναι πολλά. Όπως και για τον δημιουργό του τύμβου. Δεινοκράτης ή Πλάτωνας. Ίσως κανείς...

Ο τάφος είναι όντως μακεδονικός ή μήπως είναι ρωμαϊκός; Και με ποια μεγάλη μάχη της Ιστορίας συνδέεται;

Η καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών, Όλγα Παλαγγιά, μιλώντας στην εφημερίδα Τα Νέα, θεωρεί πως ο τάφος είναι ρωμαϊκός και πως οι Καρυάτιδες είναι το «κλειδί» για τις απαντήσεις.

«Κλειδώνουν τη χρονολόγηση του μνημείου στη ρωμαϊκή εποχή και όχι νωρίτερα από τον 1ο αιώνα π.Χ. Είναι αρχαϊστικές, δηλαδή φορούν λοξό ιμάτιο, όπως οι αρχαίες κόρες, αλλά το κεφάλι τους μοιάζει κλασικό και το έχει φτιάξει ο Πραξιτέλης. Πρόκειται για μία σύνθεση που συνηθιζόταν στα ρωμαϊκά χρόνια από την αγάπη για το παρελθόν», τόνισε.

«Τέτοιου είδους γλυπτική δεν υπάρχει επ’ ουδενί σε μακεδονικούς τάφους. Σφίγγες σε τάφους συναντούμε στην αρχαϊκή Αθήνα, αλλά όχι στα κλασικά χρόνια. Επομένως είναι περίεργο να τις βρίσκουμε σε μακεδονικό τάφο. Αντίθετα, στα ρωμαϊκά χρόνια δεν υπάρχουν μόνο σε τάφους αλλά αποτελούν το σύμβουλο του αυτοκράτορα Αυγούστου (ιδρυτή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας). Οι Καρυάτιδες ήταν το αγαπημένο του διακοσμητικό στοιχείο», λέει.

Όσο για το ποιος μπορεί να είναι θαμμένος στην Αμφίπολη σύμφωνα με τη θεωρία αυτή; «Οι πεσόντες από τη μάχη των Φιλίππων» εκτιμά η Όλγα Παλλαγγιά. «Στους Φιλίππους συγκρούστηκαν το 42 πΧ. οι στρατοί από τη μία του Οκταβιανού Αυγούστου και του Μάρκου Αντώνιου και από την άλλη του Βρούτου και του Κάσσιου, των δολοφόνων του Ιούλιου Κάισαρα. Οι νικητές (Οκταβιανός Αύγουστος, Μάρκος Αντώνιος) πιθανώς έθαψαν τους νεκρούς τους στο στρατόπεδό τους στην Αμφίπολη. Ίσως να χρησιμοποίησαν και μάρμαρο Θάσου. Αυτό το μνημείο έχει τόνους μαρμάρου, ενώ οι μακεδονικοί τάφοι ήταν κατασκευασμένοι από ασβεστόλιθο με επίχριση. Μαρμάρινες ήταν μόνο οι πόρτες τους», λέει.

«Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αν όντως συνδέεται με τη μάχη των Φιλίππων δεν χάσαμε, αλλά βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μνημείο που σχετίζεται με μία από τις σημαντικότερες μάχες της Ιστορίας, δεν υπάρχει πάντως αμφιβολία ότι πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό και σπάνιο μνημείο και δεν ξέρουμε ακόμη τι κρύβει».

Είδαν και τέταρτο τοίχο πίσω από τις Καρυάτιδες

Οι αρχαιολόγοι έκαναν την Παρασκευή ακόμη ένα σημαντικό βήμα, μπήκαν στον τρίτο θάλαμο του τάφου, που δεν αποκλείεται να είναι και ο ταφικός θάλαμος. Εκεί είδαν σε απόσταση 4,5 μέτρων έναν τέταρτο τοίχο.

Στον τρίτο θάλαμο, σύμφωνα με την εφημερίδα Το Έθνος, υπάρχει ένα κενό από τον θόλο και μέχρι το ύψος της άμμου κι έτσι για πρώτη φορά οι ανασκαφείς είχαν αντίληψη του τέταρτου διαφραγματικού τοίχου, αλλά και της κατάστασης στην οποία βρίσκεται ο τρίτος θάλαμος.

Όταν, τις επόμενες μέρες, καταφέρουν να αδειάσουν μέρος των χωμάτων από τον τρίτο θάλαμο, ίσως τότε υπάρξουν τα πρώτα δείγματα για το αν υπάρχει και επόμενος χώρος ή αν αυτός είναι ο ταφικός θάλαμος και βρίσκεται εκεί ο νεκρός.

Στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο εντόπισαν περιθύρωμα ιωνικού ρυθμού, άρα πιθανότατα, από κάτω υπήρχε ή υπάρχει ακόμα θύρα. Οι προηγούμενοι δύο τοίχοι είχαν επιστύλια, και πάλι ιωνικού ρυθμού, τα οποία στηρίζονταν από τους υπερκείμενους κίονες. Κάτω από τα επιστύλια με την αφαίρεση των χωμάτων παρουσιάστηκαν δύο θυριαία ανοίγματα, ένα από κάθε τοίχο, τα οποία δεν είχαν θύρες.
Καλύπτονταν και τα δύο από σφραγιστικούς τοίχους που είχαν κατασκευαστεί μπροστά τους.

Η ύπαρξη περιθυρώματος (σ.σ. αντίστοιχο με τις σημερινές "κάσες"), υποδηλώνει πιθανότατα θύρα, η οποία θα πρέπει να ανήκει στον ταφικό θάλαμο, εκεί όπου είχε τοποθετηθεί ο νεκρός με τα κτερίσματά του.

Οι ειδικοί μπήκαν στον τρίτο θάλαμο, από το μικρό άνοιγμα που υπάρχει ψηλά στον διαφραγματικό χώρο. Όπως διαπίστωσαν, ο θάλαμος είναι γεμάτος χώμα, σαν τους δύο προηγούμενους και οι τοίχοι είναι και αυτοί επενδυμένοι με μάρμαρο από τη Θάσο, όπως και οι προηγούμενοι δυο.

Επειδή πάντως, δεν είναι δυνατόν να διαπιστωθεί η ευστάθεια του τέταρτου τοίχου, και καθώς οι λίθοι της οροφής φαίνονται και αυτοί καταπονημένοι, οι επιστήμονες προτείνουν να γίνουν συγκεκριμένες υποστυλώσεις ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα και κίνδυνοι από την αποχωμάτωση.

Όπως γράφει Το Έθνος, ο τέταρτος τοίχος που εντοπίστηκε με την είσοδο στον θάλαμο, δεν έχει ακόμα αποκαλύψει τα μυστικά του, καθώς είναι γεμάτος με χώμα.
Όσο προχωρά η ανασκαφή, θα φανεί αν ο ίδιος έχει κάποιο άνοιγμα, που πιθανότατα οδηγεί σε άλλον χώρο, όπως και τι κρύβεται στον συγκεκριμένο θάλαμο, ο οποίος φαίνεται να είναι τετράγωνος, με διαστάσεις 4,5 επί 4,5.

Οι υπολογισμοί για το μήκος είναι πρόχειροι, αφού οι μηχανικοί δεν έχουν καταφέρει να μετρήσουν με ακρίβεια λόγω συνθηκών.