ΜΠΑΡΑ

Τετάρτη 5 Νοεμβρίου 2014

Αμφίπολη: Η αρχαία χρυσοφόρα πόλη και ο τύμβος



Της Μαίρης Παπανδρέου

Το Σάββατο 1η Νοεμβρίου, στις 6 το απόγευμα, στο Νεστορίδειο Μέλαθρο, ο πρόεδρος, ο δήμαρχος Ρόδου κ. Φώτης Χατζηδιάκος, ο πρόεδρος του Μουσείου Νεοελληνικής Τέχνης και τα μέλη του Δ.Σ. προσκάλεσαν την Δρ. Πατίτσα Γρηγοράτου, καθηγήτρια στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο Αθηνών & ερευνήτρια της Ιστορίας του Ελληνικού Πολιτισμού της ανατολής, στην ενδιαφέρουσα ομιλία “Αμφίπολη: η αρχαία χρυσοφόρα πόλη και ο τύμβος”.


Ο πρόεδρος του Μουσείου Νεοελληνικής Τέχνης Δρ. Φρόνας, υποδέχτηκε τους παριστάμενους και διευκρίνισε ότι η εκδήλωση «είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Πάολας Νεστορίδου» και αναφέρθηκε στην «αγάπη της για τη Ρόδο και στις δωρεές που έκανε σε πολλούς τομείς» και τόνισε τη σημαντικότητα του Μουσείου Νεοελληνικής Τέχνης, που είναι το μεγαλύτερο της Περιφέρειας και διαθέτει τη δεύτερη σε μέγεθος πινακοθήκη μετά την Πινακοθήκη της Αθήνας. Αναφέρθηκε επίσης στο μεγάλο αριθμό επισκεπτών και «οι καλλιτεχνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, αφιερώνονται στη μνήμη της, ως αντίδωρο και αναγνώριση της μεγάλης προσφοράς της.» Είπε επίσης, ότι η Δρ. Γρηγοράτου διδάσκει στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο Αθηνών, είναι Ερευνήτρια της Ιστορίας του Ελληνιστικού Πολιτισμού της Ανατολής, έχει πολυετή εμπειρία, σημαντικές εκδόσεις για τον Μέγα Αλέξανδρο, έχει πάρει μέρος σε πολλές ανασκαφές και στην Ελλάδα και συμμετείχε σε πολυάριθμες αποστολές στο εξωτερικό. Παρουσίασε επίσης και την Ιστορικό της Τέχνης και Αρχαιολογίας κα Αθηνά Σχινά.

Ο δήμαρχος Ρόδου κ. Χατζηδιάκος, ευχαρίστησε την Δρ. Γρηγοράτου, που ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση, όπως και την κα Σχινά και όλους όσους ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και συνεχάρη τον Πρόεδρο Δρ. Φρόνα και τα μέλη του Δ.Σ. που με τις ενδιαφέρουσες και σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις τιμούν τη μνήμη της δωρήτριας Νεστορίου, «η οποία πρόλαβε και είδε την έμπνευσή της και τη δωρεά της να εξελίσσεται και να αναπτύσσεται». Υπογράμμισε επίσης το «παγκόσμιο ενδιαφέρον για τον τύμβο της Αμφίπολης, καταλήγοντας: «Πιστεύω ότι “Αμφίπολες” υπάρχουν πάρα πολλές και είναι προς όφελος του Ελληνικού Έθνους και του Ελληνισμού, Ευχαριστούμε που την πρώτη χειμωνιάτικη εκδήλωση, αγκαλιάσατε με τόσο ενδιαφέρον.»

Παρέστησαν επίσης ο αντιδήμαρχος κ. Τέρης Χατζηιωάννου και ο πρόεδρος του Πολιτιστικού κ. Στ. Αϊβάζης. Η Δρ. Γρηγοράτου, ευχαρίστησε για την πρόσκληση και την παρουσία όλων, και έδωσε το «ιστορικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο εξελίχθηκε η Αμρίπολη, καθώς «η περιοχή είχε τεράστια σημασία», καθώς ο Στρυμώνας ήταν πλωτός ποταμός και επί πλέον δημιουργήθηκε και η λίμνη, που μαζί με την εγγύτητα της θάλασσας, έκαναν σημαντική την γεωπολιτική της θέση, «δίνοντας ιδιαίτερο ρόλο και σημασία στο χώρο, καθώς τα 120 πλοία με Ναύαρχο τον Νέαρχο και τον Μ. Αλέξανδρο, ξεκίνησε από την Αμφίπολη, που υπήρξε πολυπολιτισμικό λιμάνι, ο ομφαλός της περιοχής.» «Υπήρχε και γέφυρα 1275 μέτρων – διαδηλώνοντας την ύψιστη τεχνολογία της εποχής εκείνης»  Εξήγησε και με πολλές διαφάνειες, ότι «μετά από σεισμό, άλλαξε η γεωλογία» και τόνισε και την ύπαρξη πλούσιων «ορυχείων χρυσού». Στην περιοχή, υπήρχαν και τα «Μυστήρια του Διονύσου» και η μέριμνα του Μ. Αλέξανδρου για το στράτευμά του περιλάμβανε και «περιοχή με ιερόδουλες, για τους στρατιώτες του». «Τα πλούσια δάση της περιοχής, προμήθευαν την ξυλεία για τα άρματα και τα πλοία, όπως και τα πολυπληθή άγρια άλογα χρησιμοποιήθηκαν για την εκστρατεία του Μ.Αλέξανδρου». Από το μοναδικό σε σκληρότητα ξύλο της “κρανιάς” κατασκεύαζαν την φημισμένη “σάρισα”, που έφτανε τα 6,7 μέτρα, ενώ τα ακόντια στην υπόλοιπη Ελλάδα, είχαν μήκος μόλις 1,80 μέτρα. Στην Αμφίπολη, υπήρχε και νομισματοκοπείο των Μακεδόνων. Και αναρωτήθηκε: «Λέτε, στο βάθος του τύμβου να είναι και τα αποθέματα χρυσού;»

Η Δρ. Γρηγοράτου, αναφέρθηκε λεπτομερώς στις ανασκαφές που είχαν γίνει το 1918, 1919, 1956 όμως συστηματικά ξεκίνησαν το 1956, από τον Αρχαιολόγο Λαζαρίδη, ο οποίος πρώτος μίλησε για «μεγάλο ταφικό μνημείο»    Αναφέρθηκε στο ιστορικό της ίδρυσης της Αμφίπολης, η οποία «ιδρύθηκε τον 7ο π.Χ. αιώνα και αποικήθηκε από Αθηναίους το 437» εξ αιτίας των χρυσορυχείων, το 424 κατακτήθηκε από τους Σπαρτιάτες, μετά από τον Φίλιππο και το 168, κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους. «Το όνομα Αμφιπόλης, το πήρε από τον Θουκυδίδη». Η Δρ. Γρηγοράκου, έδωσε ενδιαφέρουσες ιστορικές λεπτομέρειες, που μας είναι λιγότερο γνωστές, και ανέφερε ότι  υπάρχει «Αμφίπολη στη Συρία, απ’ όπου πέρασε και ο Απόστολος Παύλος πριν πάει στη Θεσσαλονίκη για να κηρύξει τον Χριστιανισμό, και ακόμη μία στην Κεντρική Ασία.» «Η αρχαιολόγος κα Περιστέρη, επαληθεύει τον Λαζαρίδη.» «Ο αρχαιολόγος Λαζαρίδης, πίστευε ότι ο περίγυρος των 487 μ. υποδηλώνει ότι εκεί ήταν θαμμένος ο Μικρός Αλέξανδρος και η Ρωξάνη». «Πίστευε  ο Λαζαρίδης, ότι υπήρχε άνοιγμα από πάνω, βάθους 25 μ.» «Η υπογραφή του Δεινοκράτη – που έφτιαξε την Αλεξάνδρεια- είναι αναμφισβήτη για τον  περίγυρο των 487 μ.  Ο Δεινοκράτης γεννήθηκε στη Ρόδο, όμως έζησε στην Αμφίπολη.» «Η κατασκευή του περίγυρου και του τύμβου, διήρκεσε  3 χρόνια και καθώς είναι στρογγυλός, συμβολίζει τον ήλιο - σύμβολο». Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, «η Ρωξάνη και ο γιός της είχαν φυλακιστεί στο Κάστρο». Και «ο Αλέξανδρος, σκόπευε να κατασκευάσει μεγαλοπρεπή ναό.» «το λιοντάρι που φιλοτεχνήθηκε από μεγάλο γλύπτη, κοίταζε προς τη θάλασσα, απ΄όπου έφυγε ο Μ. Αλέξανδρος.» «Το 1913 βρέθηκαν τα κομμάτια του λιονταριού και το 1937 αναστηλώθηκαν.» Ο τύμβος «μπορεί να είναι πολύανδρο». 

Αναφέρθηκε επίσης σε τυμβωρυχίες και τυμβωρύχους και έδειξε φωτογραφίες Άγγλων, οι οποίοι εκτελούσαν έργα στην περιοχή και λεηλατούσαν, χρησιμοποιώντας μάλιστα μικρά παιδιά της περιοχής για να μπορούν να μπαίνουν από μικρά ανοίγματα. «Ο Μ. Αλέξανδρος είχε μυηθεί στα Μυστήρια της Ίσιδας και του είχαν πει πότε θα πεθάνει, καθώς και το πότε θα πέθαινε και ο Ηφαιστείων, γι αυτό ίσως είχε σχεδιάσει τον  τάφο για τον Ηφαιστείωνα». Εξήγησε τους “ρόδακες” που υπάρχουν σε όλες τις Ασιατικές πόλεις και για τις Καρυάτιδες  είπε ότι «από την πλαστικότητα, φανερώνουν είδος θρακικού φορέματος» και αναρωτήθηκε «μήπως η ζώνη τους συγκρατεί πίσω τους το σάκο που φορούσαν οι ιέρειες και έφεραν τα άρρητα των Διονυσιακών Μυστηρίων;» Μίλησε και για τον αποτρεπτικό χαρακτήρα των σφιγγών και των Καρυάτιδων λόγο της στάσεώς τους. Τόνισε την «απόλυτη αρμονία» που διακρίνει το μνημείο, καθώς ο αρχιτέκτων χρησιμοποίησε τον «Χρυσό Αριθμό, 1 προς 3 = Χρυσή Τομή». Λεπτομέρειες σημαντικές και ενδιαφέρουσες, για τα αρχιτεκτονικά σχέδια, τους συμβολισμούς και την ιδιαίτερη σημασία της απαράμιλλης ομορφιάς και μυστικιστικής σημασίας του ψηφιδωτού, καθώς και τις δοξασίες περί «επανόδου της ψυχής σε άλλη μορφή και τόπο» των αρχαίων. 

Γλωσσολογικές επισημάνσεις, όπως η αναφορά στις λέξεις Περσία-Περσεφόνη, που έχουν άμεση σχέση με το φως και και σημαίνει το όν που μεταβολίζει το φως, και που σήμερα, ως παράγωγο ή κατάλοιπο, έχομε τις “περσίδες”. «Το ιμάτιο, ο πέτασος και τα κόκκινα μαλλιά στο ψηφιδωτό, παραπέμπουν σε Διονυσιακά Μυστήρια.» «Μόνον το 23% έχουν ανασκαφεί από τον συγκεκριμένο χώρο:»  «Σήμερα αποδείχθηκε επιστημονικά με σεισμική τομογραφία, ότι υπάρχουν 7 διαστρωματικοί χώροι, όπως είχε διαισθητικά πει ο Λαζαρίδης.» Τόνισε ότι «Οι Καρυάτιδες είναι ιέρειες του Διονύσου; Είναι ο χώρος Θρησκευτικός Ναός του Διονύσου; Είναι Θρησκευτικό Κέντρο; Είναι Βασιλικός Ναός του Ηλίου; Είναι σύνθετο Μνημείο; Οι θύρες είχαν ράγες που έχουν χρησιμοποιηθεί πολλές φορές. Γιατί; Μήπως ήταν Ιερό του Διονύσου κι έμπαιναν κι έβγαιναν πολλές φορές; Είναι κενοτάφιο του Μ. Αλεξάνδρου; Είναι τάφος “μεγάλου ανδρός” ή “επιγόνου”; Μπορεί να είναι και ο ίδιος ο Κάσσανδρος μέσα στο μνημείο.» Θα μάθομε ποτέ;.

Η Ιστορικός Τέχνης κα Σχινά, έδωσε χαρακτηριστικά και λεπτομέρειες που άλλοι δεν είχαν επισημάνει όπως και την «αιλουροειδή» ουρά των σφιγγών, για να «δείξουν ότι το “ον” είναι ασύλληπτο».  Η σημαντική κι ενδιαφέρουσα διάλεξη, διήρκησε περισσότερο από 2 ώρες και ακολούθησε  συζήτηση με το ακροατήριο . Θα μπορούσε κάλλιστα να ονομαστεί επιτυχημένη«Ημερίδα» και όχι απλώς «διάλεξη».

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου