Πολεοδομικό Σχέδιο Ναυπλίου - Μεταφορά ΚΤΕΛ και τρένου στις παρυφές της πόλης

• 
  

Παρουσιάστηκε χθες Τετάρτη 1 Οκτωβρίου στο Βουλευτικό Ναυπλίου η Β1 φάση της «Μελέτης Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Καποδιστριακού Δήμου Ναυπλιέων».
Η παρουσίαση έγινε από τον καθηγητή του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου Λουδοβίκο Βασενχόβεν και την τεχνική υπηρεσία του Δήμου Ναυπλιέων.
Υπενθυμίζουμε στους αναγνώστες μας ότι για το θέμα λειτουργεί ιστοσελίδα - πλατφόρμα διαβούλευσης στο διαδίκτυο όπου μπορούν οι πολίτες να ενημερωθούν (με χάρτες, κείμενα κ.λπ.) αλλά και να παρέμβουν σε φόρουμ που λειτουργεί εντός της πλατφόρμας.
Επίσης μπορεί στην ίδια ιστοσελίδα κάποιος να δει και τρισδιάστατη προβολή του ΓΠΣ (μέσω google map).

Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Ναυπλίου: Θεσμικά χαρακτηριστικά, στόχοι και θέσεις
Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο μιας πόλης αποτελεί το «στρατηγικό επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού». Η οικιστική οργάνωση και ο πολεοδομικός σχεδιασμός πραγματοποιούνται σε δύο επίπεδα:
Στο πρώτο επίπεδο περιλαμβάνεται:

• το ρυθμιστικό σχέδιο, όπου αυτό απαιτείται σε μεγάλα αστικά κέντρα, και
• το γενικό πολεοδομικό σχέδιο (ΓΠΣ) για τον αστικό και περιαστικό χώρο, ενώ το σχέδιο χωρικής και οικιστικής οργάνωσης «ανοικτής πόλης» (ΣΧΟΟΑΠ) για τον μη αστικό (αγροτικό) χώρο.

Σε δεύτερο επίπεδο περιλαμβάνονται στην συνέχεια οι λεπτομερέστερες πολεοδομικές μελέτες.
Υπερκείμενα του πολεοδομικού σχεδιασμού είναι τα χωροταξικά σχέδια, που εκπονούνται και εγκρίνονται  σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο και είναι γνωστά ως Γενικό ή Ειδικά ή Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. Τα «πλαίσια» αυτά πρέπει υποχρεωτικώς να λαμβάνονται υπόψη κατά την εκπόνηση των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ.
Αυτό προφανώς ισχύει και για το ΓΠΣ του Δήμου Ναυπλιέων που καλύπτει όλη την έκταση του πρώην «Καποδιστριακού» Δήμου.

Μετά τη διοικητική μεταρρύθμιση του 2010, που πήρε το όνομα «Καλλικράτης», στον ισχύοντα πλέον «Καλλικρατικό» δήμο ανήκουν και τρεις ακόμη πρώην Καποδιστριακοί δήμοι (Ασίνης, Μιδέας και Νέας Τίρυνθας). Τα ΓΠΣ των δήμων αυτών θα συντεθούν αργότερα σε ενιαίο σχέδιο του Καλλικρατικού δήμου, όταν θα έχουν διατυπωθεί και εγκριθεί οι σχετικές προδιαγραφές από το ΥΠΕΚΑ.
Ήδη όμως στην περίπτωση των Καποδιστριακών δήμων, τα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, όπως αναφέρουν οι σχετικές τεχνικές προδιαγραφές, «προσδιορίζουν τις κατευθύνσεις χωρικής οργάνωσης των νέων δήμων» και «συνιστούν κατ’ ουσίαν τοπικά χωροταξικά, εφόσον ρυθμίζουν συγχρόνως και την εντός και την εκτός σχεδίου περιοχή των διευρυμένων Δήμων». Σ’ αυτά «παρουσιάζεται συνθετικά το πρότυπο οικιστικής ανάπτυξης και χωρικής οργάνωσης του δήμου σε σχέση με το ευρύτερο περιβάλλον», καθώς και «οι βασικές αρχές οργάνωσης του αστικού, του περιαστικού ή/και αγροτικού χώρου». Στις προτάσεις του ΓΠΣ περιέχονται επίσης οι «κατευθύνσεις και τα προγραμματικά μεγέθη της πολεοδομικής αναβάθμισης των ήδη θεσμοθετημένων οικιστικών υποδοχέων ή της πολεοδομικής οργάνωσης των νέων προς πολεοδόμηση περιοχών»
Βασικό στόχο αποτελεί η οργάνωση της οικιστικής ανάπτυξης με ορθολογικό τρόπο και με πνεύμα οικονομίας στην κατανάλωση φυσικών πόρων όπως το έδαφος και το νερό.
Κατά τον Ν.2508/1997, «η οικιστική οργάνωση και ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρέπει να είναι σύμφωνοι με τους όρους προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, με τις αρχές της πολεοδομικής επιστήμης και τους γενικότερους αναπτυξιακούς στόχους μέσα στους οποίους περιλαμβάνεται και η διαφύλαξη της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας».
Οι ανωτέρω κατευθύνσεις υπενθυμίζουν ότι το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (δηλ. ουσιαστικά το εθνικό χωροταξικό σχέδιο) απαιτεί την προστασία της υπαίθρου από την άναρχη δόμηση, τη συμπαγή οικιστική ανάπτυξη, την ανάδειξη της φύσης, των παραδοσιακών οικισμών, του τοπίου και των πόρων φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, τον περιορισμό της διάσπαρτης δόμησης, την προστασία της γόνιμης γεωργικής γης και την ανάδειξη και αναβάθμιση των περιοχών και οικισμών που αποτελούν τουριστικούς προορισμούς.
Στα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια ορίζονται:

• Περιοχές Ειδικής Προστασίας (απλής ή απόλυτης), είτε προστατεύονται ήδη από άλλα νομικά καθεστώτα, είτε όχι.
• Ορίζονται επίσης οι «πολεοδομούμενες» περιοχές, που περιλαμβάνουν τις ήδη πολεοδομημένες και τις νέες προς πολεοδόμηση περιοχές. Στις περιοχές αυτές εντάσσονται (όχι υποχρεωτικά για όλες τις περιπτώσεις) οι περιοχές με εγκεκριμένο σχέδιο πόλης, οι οικισμοί με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων, οι προϋφιστάμενοι του 1923 οικισμοί, οι προτεινόμενες επεκτάσεις με χρήση κατοικίας (με κανονιστικούς όρους), οι προτεινόμενες περιοχές παραθεριστικής κατοικίας (επίσης με κανονιστικούς όρους), οι προτεινόμενες περιοχές πρώτης ή δεύτερης κατοικίας με την μορφή ΠΕΡΠΟ (Περιοχές Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης, για επιχειρηματική δραστηριότητα) και οι προτεινόμενες περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων. Οι τελευταίες περιλαμβάνουν τις ΒΕΠΕ (Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές), δηλ. Βιομηχανικές Περιοχές, Βιομηχανικά Πάρκα και Βιοτεχνικά Πάρκα. Περιλαμβάνουν επίσης περιοχές χονδρεμπορίου, τις Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ), τις ΠΕΡΠΟ και τις Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (ΠΟΑΠΔ), δηλ. διάφορες περιοχές που ρυθμίζονται από ειδικά κατά περίπτωση νομοθετήματα και για τις οποίες ισχύουν ειδικές διαδικασίες σχεδιασμού και εφαρμογής.
• Οι προς πολεοδόμηση περιοχές κατοικίας ορίζονται αφού ληφθούν υπόψη οι πληθυσμιακές εξελίξεις, οι τάσεις ανάπτυξης και οι συνθήκες του οικισμού. Στον προσδιορισμό όλων αυτών των περιοχών λαμβάνεται υπόψη η προστασία των φυσικών και πολιτιστικών πόρων και των προστατευόμενων ζωνών.
• Τέλος, στα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια ορίζονται και  Περιοχές Ελέγχου και Περιορισμού Δόμησης (ΠΕΠΔ), είτε για διάφορες ειδικές χρήσεις στις περιαστικές ζώνες, είτε στις λοιπές εκτός σχεδίου περιοχές, για ειδικές χρήσεις όπως οι γεωργικές. Δίνονται ακόμη κατευθύνσεις για διάφορες ειδικές περιπτώσεις, π.χ. για αρχαιολογικούς χώρους, υπερτοπικές υποδομές ή για την γεωργική γη.
• Με το ΓΠΣ καθορίζονται χρήσεις γης, συντελεστές δόμησης (ΣΔ) και πυκνότητες για τις πολεοδομικές ενότητες ενός οικισμού ή μιας πολεοδομικής ενότητας. Επίσης προτείνονται στρατηγικές παρεμβάσεις, αναπλάσεις τμημάτων του οικισμού και περιοχές που απαιτούν ειδική προστασία εντός οικισμών (π.χ.  Σχέδια Ολοκληρωμένων Αστικών Αναπλάσεων).

Ο πολεοδομικός σχεδιασμός μιας πόλης, και ιδιαίτερα μιας πόλης με μακριά ιστορία όπως το Ναυπλιο, θα πρέπει να προσαρμοσθεί στις συνθήκες της συγκεκριμένης κάθε φορά κοινωνικής και οικονομικής συγκυρίας. Η προσπάθεια ολοκλήρωσης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Ναυπλιέων συμπίπτει με μια ιδιαίτερα δύσκολη οικονομική συγκυρία που πιέζει ασφυκτικά τους πολίτες της χώρας. Οι συνθήκες αυτές δεν μπορεί να μη ληφθούν υποψη κατά την εκπόνηση και αργότερα θεσμοθέτηση του ΓΠΣ. Μέσα στο περιοριστικό πλαίσιο που προκύπτει, η διοίκηση οφείλει, μεσω του πολεοδομικού σχεδιασμού να εξαντλήσει τις δυνατότητες που διαθέτει προκειμένου να αποφύγει πρόσθετα προβλήματα και αδιέξοδα.
Ο πολεοδομικός σχεδιασμός μπορεί με χρήση των εργαλείων που διαθέτει να ενισχύσει τις αναπτυξιακές προοπτικές, μιας περιοχής. Σε αυτή την κατεύθυνση θα χρειαστεί μια ευρύτερη χωροταξική οπτική, ώστε να ενθαρρυνθούν η συνεργασία με τον ευρύτερο περιφερειακό χώρο και οι συνέργειες με όμορες περιοχές ή ακόμη και με την περιοχή επιρροής της Αθήνας. Αν και ο πολεοδομικός σχεδιασμός δεν μπορεί να επηρεάσει πολιτικές που εξαρτώνται από άλλα κέντρα αποφάσεων (π.χ. στους τομείς των μεταφορών, της γεωργίας ή της μεταποίησης), μπορεί όμως να τις διευκολύνει βελτιώνοντας την "ελκυστικότητα" της περιοχής του Δήμου. Μπορεί επίσης να καταθέσει προτάσεις σε μορφή «ανάδρασης» προς τα υπερκείμενα επίπεδα πολιτικής και σχεδιασμού.

Αυτός ο προσανατολισμός αφορά π.χ. την ανάδειξη και προστασία χώρων και διαδρομών ιστορικής, πολιτισμικής, συμβολικής, αλλά και τουριστικής, σημασίας, την προστασία των αγροτικών εκτάσεων ή ακόμη την εξασφάλιση και τον χαρακτηρισμό χώρων υποδοχής επενδυτικών πρωτοβουλιών. Αφορά επίσης την αδιάλειπτη βελτίωση της ποιότητας του πλούσιου ιστορικού περιβάλλοντος για το οποίο δίκαια υπερηφανεύεται το Ναύπλιο.
Η διατήρηση, αλλά και βελτίωση, της ποιότητας της πόλης και της ζωής των κατοίκων της είναι ουσιαστικής σημασίας για την επιδίωξη της μελλοντικής ανάπτυξης. Για μια περιοχή που συνδέει την ευημερία της με την τουριστική και παραθεριστική δραστηριότητα, το καλό αστικό και περιαστικό περιβάλλον, η προστασία της ανθρωπογενούς και φυσικής κληρονομιάς και η πολιτιστική ζωή της πόλης δεν ευεργετούν μόνο τους κατοίκους, αλλά προσελκύουν και τους επισκέπτες και τους πιθανούς επενδυτές. Μέσα από πολεοδομικές ρυθμίσεις θα πρέπει να επιδιωχθεί και η προστασία χώρων για ζωτικές, τοπικές λειτουργίες κοινωνικής ζωής και αναψυχής, καθώς και καίριες λειτουργίες και υποδομές, κοινωνικού, πολιτιστικού και τεχνικού χαρακτήρα.

Μετεγκατάσταση του Τερματικού Σταθμού του Τρένου & ΚΤΕΛ
Η σύνδεση με το τρένο αλλά και τον προαστιακό σιδηρόδρομο αποτελεί ένα από τα φλέγοντα ζητήματα για την ανάπτυξη της πόλης του Ναυπλίου, δεδομένου ότι επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την κινητικότητα κατοίκων και επισκεπτών αλλά και τη  δυνατότητα των επιχειρήσεων να διευρύνουν τις δραστηριότητές τους.
Στα πλαίσια της εκπόνησης του ΓΠΣ της πόλης του Ναυπλίου γίνεται προσπάθεια να τεθούν οι βάσεις για την επιδίωξη της επανέναρξης της λειτουργίας του τρένου μέσα από μια σειρά από δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση, μια από τις οποίες είναι το ερωτηματολόγιο που θα καταγράψει την «εν δυνάμει ζήτηση» και θα ενισχύσει το επιχείρημα ότι η γραμμή είναι βιώσιμη.
Μια δεύτερη δράση είναι ο καλύτερος σχεδιασμός του Τερματικού Σταθμού έτσι ώστε να ελαχιστοποιείται η πιθανή ενόχληση (οπτική, ηχητική, ασφάλειας κ.λπ.) από τη διέλευση και λειτουργία του τρένου.
Για το λόγο αυτό προτείνεται ο τερματικός σταθμός του τρένου να μεταφερθεί στο Βορειο τμήμα της χερσαίας ζώνης του λιμανιού (βλ. χάρτη που ακολουθεί) έτσι ώστε να απελευθερωθεί το δάπεδο για άλλες πιο ήπιες δραστηριότητες (περίπατο κ.λπ). Η σύνδεση με το κέντρο της πόλης θα γίνεται με μικρό λεωφορείο μεγάλης συχνότητας.
Παράλληλα με το τρένο προτείνεται η μετεγκατάσταση του τερματικού σταθμού των λεωφορείων που αυτή τη στιγμή επιβαρύνει συγκοινωνιακά αλλά και περιβαλλοντικά το κέντρο της πόλης.
Ο τερματικός σταθμός των λεωφορείων θα βρίσκεται επίσης στο Βόρειο τμήμα της χερσαίας ζώνης του λιμανιού (βλ. χάρτη που ακολουθεί) με δυνατότητα στάθμευσης δύο οχημάτων και εκδοτήριο εισιτηρίων.
Η σύνδεση με το κέντρο της πόλης θα γίνεται με το μικρό λεωφορείο μεγάλης συχνότητας που θα εξυπηρετεί και τον τερματικό σταθμό του τρένου.


Ο δήμαρχος Ναυπλιέων για το Πολεοδομικό
Ο δήμαρχος Ναυπλιέων Δημήτρης Κωστούρος στην τοποθέτησή του ανέφερε χαρακτηριστικά:

Η σύνταξή του ΓΠΣ δεν είναι σχέδια επί χάρτου. Αντίθετα, είναι η αποτύπωση των αναγκών της πόλης μας και των προσδοκιών των ανθρώπων της. Είναι ο οδηγός μας για το ποιοτικό περιβάλλον ζωής που δικαιούνται οι κάτοικοι αυτού του τόπου.  Με αυτήν την αφετηρία, στην οποία όλοι είμαι βέβαιος συμφωνούμε, θέτουμε τους παρακάτω άξονες του πολεοδομικού σχεδιασμού της Δημοτικής Κοινότητας Ναυπλιέων:

• αναβάθμιση της ποιότητας ζωής
• βιώσιμη αστική ανάπτυξη
• ανάδειξη και προστασία των πολιτιστικών πόρων
• προστασία του φυσικού περιβάλλοντος
• αρμονική σχέση πόλης και υπαίθρου,
• και οικονομική ανάπτυξη.

Ξεκινάμε από τους βασικούς μας άξονες και επιδιώκουμε παράλληλα μια σειρά πρόσθετων στόχων που απαντούν στις απαιτήσεις του σήμερα. Στόχοι, ανάμεσα στους οποίους ξεχωρίζουν:

• η προώθηση της καινοτομίας και τεχνολογίας,
• η ανταγωνιστικότητα,
• η πολύπλευρη τουριστική ανάπτυξη, με έμφαση στον πολιτισμό,
• οι οδικές – σιδηροδρομικές – θαλάσσιες μεταφορές,
• η συμμετοχή των πολιτών,
• η καλύτερη διακυβέρνηση και
• η υιοθέτηση των αρχών της «έξυπνης πόλης».

Προχωρώντας περισσότερο, οφείλουμε να θέσουμε στο επίκεντρό μας τις προτεραιότητες που η ίδια η κοινωνία του Ναυπλίου αναδεικνύει ως κεντρικές. Και μιλάμε συγκεκριμένα για:

• Την προστασία και ανάδειξη του ιστορικού και αρχιτεκτονικού χαρακτήρα της πόλης του Ναυπλίου, ως μοναδικού παραδείγματος ιστορικής πόλης στον ελλαδικό χώρο.
• Την ενίσχυση της ακτινοβολίας της πόλης και τη βελτίωση λειτουργιών που της προσδίδουν ευρύτερη επιρροή.
• Την έμφαση στο τρίπτυχο «πολιτισμός – μορφωτικές λειτουργίες – τουρισμός».
• Την ποιοτική πολεοδομική ανάπτυξη, αντάξια μιας πόλης που θέλει και να σέβεται την ιστορία της και να έχει μια σύγχρονη ανθρώπινη φυσιογνωμία.