Στάδιο Απόστολος Νικολαΐδης Λεωφόρος Αλεξάνδρας Ιδιοκτήτης Δήμος Αθηναίων

Στάδιο Απόστολος Νικολαΐδης
Λεωφόρος Αλεξάνδρας
Τοποθεσία	Αμπελόκηποι, Ελλάδα
Εγκαίνια	1922
Ιδιοκτήτης	Δήμος Αθηναίων
Διαχειριστής	Παναθηναϊκός ΑΟ (Νομική Οντότητα υπαγόμενη στο Ιδιωτικό Δίκαιο)
Επιφάνεια	Χλοοτάπητας
Πίνακας αποτελεσμάτων	Ναι
Κόστος κατασκευής	7.000.000 € (Ανακαίνιση του 2001) 800.000 € (Ανακαίνιση του 2007) 2.000.000 € (Ανακαίνιση του 2013) 7.000.000 € (Ανακαίνιση του 2014)
Χωρητικότητα	16.003 [1]
Ένοικοι
Παναθηναϊκός ΤΑΠ Παναθηναϊκός (Γυναίκες) ΚΑΕ Παναθηναϊκός (Γυναίκες) Ερασιτεχνικά Τμήματα και Ακαδημίες Πρώην Ένοικοι: ΚΑΕ Παναθηναϊκός Ελλάδα

Το γήπεδο βρίσκεται στην ομώνυμη λεωφόρο σε μικρή απόσταση από τον Άρειο Πάγο, το κτίριο της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αθηνών και απέναντι από τις προσφυγικές πολυκατοικίες. Η πρόσβαση γίνεται με τα λεωφορεία και τρόλεϊ που περνούν από τη λεωφόρο όπως και από τον παρακείμενο σταθμό Αμπελοκήπων του μετρό.Στις 8 Μαρτίου του 1922 ο Δήμος Αθηναίων παραχώρησε το χώρο στον Παναθηναϊκό «διά την ανέγερσιν χώρου αθλοπαιδιών». Την ίδια χρονιά ξεκίνησαν οι πρώτες έργασίες για την κατασκευή του γηπέδου.^[2] Το 1924 το γήπεδο της Λεωφόρου ήταν το μοναδικό στη χώρα που μπορούσε να φιλοξενήσει 6.000 θεατές.^[3] Από το 1928 το γήπεδο είχε ξύλινες κερκίδες. Το 1930 ο Παναθηναϊκός κατακτά το πρώτο του Πρωτάθλημα Ελλάδας στο ποδόσφαιρο, ενώ στο γήπεδο της Λεωφόρου σημειώθηκε το μεγαλύτερο σκορ σε αγώνα Παναθηναϊκού - Ολυμπιακού με 8-2 την 1η Ιουνίου του 1930. Από το 1931 υπήρξε το πρώτο ελληνικό γήπεδο όπου τοποθετήθηκαν τσιμεντένιες κερκίδες. Επίσης από το 1931 έως το 1984 το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ήταν η επισημη έδρα της Εθνικής Ελλάδος.^[3] Το 1936 με απόφαση του δήμαρχου Κωνσταντίνου Κοτζιά το γήπεδο ανακαινίστηκε όμως πολύ σύντομα το γήπεδο επιτάχθηκε λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου για να λειτουργήσει ως νοσοκομείο και ορφανοτροφείο.Κατά τη διάρκεια της κατοχής, ο διευθυντής του γηπέδου Αντώνης Βρεττός, παρότι το γήπεδο είχε επιταχθεί από τους Ιταλούς,^[4] μετέτρεψε τους απρόσιτους χώρους του γηπέδου σε χώρους αντίστασης εξοπλισμένους με ραδιόφωνα, ενώ 4 ημέρες πριν την αποχώρηση των Γερμανών ο Βρεττός ύψωσε την ελληνική σημαία στο γήπεδο.^[5] Την άνοιξη του 1942 ο Παναθηναϊκός και η ΑΕΚ διοργάνωσαν φιλικό αγώνα για να ενισχύσουν με τα έσοδα του νοσηλεύομενους του νοσοκομείου Σωτηρίας. Οι Γερμανοί επενέβησαν ορίζοντας έναν αυστριακό αξιωματικό διαιτητή, ενώ απαίτησαν μέρος των εσόδων. Οι αρχηγοί των ομάδων Κρητικός και Μαρόπουλος αποφάσισαν να μη γίνει ο αγώνας και οι φίλαθλοι αφού συμφώνησαν προχώρησαν σε επεισόδια αγανάκτησης απέναντι στους κατακτήτες.^[5] Ακολούθησε μια από τις μεγαλύτερες αντιπολεμικές διαδηλώσεις, όταν το πλήθος των 15.000 φιλάθλων κατευθύνθηκε προς την Ομόνοια.<sup>[6

]</sup>Το 1948 γίνεται το πρώτο γήπεδο που διέθετε προβολείς. Το 1950 ξεκίνησε η κατασκευή του πετάλου του Λυκαβηττού σημείο όπου βρίσκεται η ιστορική θύρα 13. Το 1951 τα έργα ολοκληρώθηκαν και αύξησαν τη χωρητικότητα του γηπέδου σε 13.000 θεατές. Επίσης το 1951 ξεκίνησε και η κατασκευή του κολυμβητηρίου του Παναθηναϊκού.
Το 1959 στον χώρο του γηπέδου λειτούργησε και το πρώτο κλειστό γυμναστήριο της Ελλάδας. Πρόκειται για τον λεγόμενο Τάφο του Ινδού, χωρητικότητας 1.500 θεατών.^[7] Στα εγκαίνια του κλειστού ένας δημοσιογράφος αστειευόμενος το αποκάλεσε έτσι, λόγω της στενότητας του χώρου (εκείνη την εποχή παιζόταν η ομώνυμη ταινία του Φριτς Λανγκ). Ο Τάφος του Ινδού βρίσκεται κάτω από το ανατολικό πέταλο της Λεωφόρου (θύρες 6-7).
Περιστασιακά αποτέλεσε έδρα αρκετών ομάδων, μεταξύ αυτών ήταν ο Ολυμπιακός, η ΑΕΚ, ο Απόλλων Αθηνών και ο Αθηναϊκός. Στις 4 Ιουλίου του 1961 ο Ολυμπιακός φιλοξένησε τη Σάντος για τη διεξαγωγή φιλικού αγώνα στο στάδιο της Λεωφόρου.^[8] Ο Ολυμπιακός αναδείχθηκε νικητής με σκορ 2-1 και η νίκη αναφέρεται στον ύμνο της ομάδας.
Το 1964 σημειώθηκε από τον Παναθηναϊκό η ανεπανάληπτη κατάκτηση αήττητου πρωταθλήματος με έδρα το γήπεδο της Λεωφόρου. Το ρεκόρ εισιτηρίων σημειώθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1967, σε ένα παιχνίδι μεταξύ Παναθηναϊκού και Μπάγερν Μονάχου, όπου παραβρέθηκαν 29.665 θεατές. Το 1971 με έδρα το γήπεδο της Λεωφόρου έφτασε στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.
Από το 1981 το επίσημο όνομα του γηπέδου είναι Γήπεδο Απόστολος Νικολαΐδης, έχοντας το όνομα του πρώην πρόεδρου του συλλόγου Απόστολου Νικολαΐδη, στην κοινή χρήση έχει επικρατήσει η ονομασία της «Γήπεδο της Λεωφόρου» ή η «Λεωφόρος».Το 1984 η έδρα του ΠAO εγκαταστάθηκε στο Ολυμπιακό Στάδιο (ΟΑΚΑ) μέχρι το 2000 με μια μικρή εξαίρεση λίγων μηνών το 1989. Το 2000 η έδρα του ΠΑΟ έφυγε από το ΟΑΚΑ λόγω των έργων ανακατασκευής που γίνονταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Ταυτόχρονα, το γήπεδο της Λεωφόρου ανακαινίστηκε και έτσι ο Παναθηναϊκός επέστρεψε στην ιστορική του έδρα.
Το γήπεδο υπήρξε έδρα της Εθνικής Ομάδας για πολλά χρόνια. Η Εθνική Ελλάδος έδωσε εκεί τους προκριματικούς αγώνες για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 2004 το οποίο και κατέκτησε στη συνέχεια.
Η διοίκηση της ΠΑΕ ΠΑΟ αποφάσισε τον Ιανουάριο του 2007 να επιστρέψει στο «Απόστολος Νικολαΐδης» για την ποδοσφαιρική σεζόν 2007-2008, την τελευταία πριν ο σύλλογος μετακομίσει και πάλι στο ΟΑΚΑ. Το γήπεδο μπάσκετ εξακολουθεί να στεγάζει το τμήμα γυναικείου μπάσκετ του Παναθηναϊκού, καθώς και τις ακαδημίες μπάσκετ και βόλεϊ του συλλόγου.Από την αγωνιστική χρονιά 2013-2014, ο Παναθηναϊκός επέστρεψε στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Σύμφωνα , με τον πρόεδρο της ΠΑΕ έχουν εκπονηθεί σχέδια για περαιτέρω αύξηση της χωρητικότητας του γηπέδου στις 22.000 θέσεις.